Trong dòng ký ức bị ngắt quãng bởi tuổi tác và sự xúc động, cụ Chuyển kể cho chúng tôi nghe về hành trình cả cuộc đời đi theo Đảng và Bác Hồ làm cách mạng.
"Tôi sinh năm 1922, ở xã Kỳ Phú, hiện nay sinh sống ở thị trấn Kỳ Đồng, huyện Kỳ Anh. Lớn lên trong phong trào cách mạng sục sôi, tôi được thừa hưởng phẩm chất của người cha (cụ Nguyễn Biều) - một hạt nhân tham gia nhiều tổ chức trong phong trào cách mạng địa phương. Thế nên từ thuở nhỏ, tôi đã sớm hình thành ý thức về đấu tranh cách mạng để giành quyền sống, quyền được hưởng tự do, hạnh phúc".
Năm 1934, cha ông là Nguyễn Biều bị giặc bắt giam, sau đó bị ốm và qua đời. Nợ nước, thù nhà, giai đoạn này, Nguyễn Chuyển bắt đầu tham gia hoạt động trong các phong trào đấu tranh và được tổ chức trực tiếp giao những công việc như: liên lạc, rải truyền đơn…, bắt đầu cho một thời kỳ đấu tranh sôi nổi sau này.
Tháng 8/1945, Nhật tuyên bố đầu hàng đồng minh. Không khí chuẩn bị khởi nghĩa hừng hực khắp nơi. Bộ máy cai trị của chính quyền Nhật và phong kiến ở Kỳ Anh bắt đầu tê liệt. Vào ngày 18/8/1945, cụ Nguyễn Chuyển khi ấy đã chỉ huy một đội thanh niên cứu quốc, hòa vào dòng người với cờ đỏ sao vàng tung bay rợp trời, hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm”, cùng kéo về huyện đường, giành chính quyền về tay Nhân dân theo lời hiệu triệu của Ủy ban Khởi nghĩa huyện Kỳ Anh.
Tham gia hoạt động sôi nổi trong nhiều tổ chức cách mạng tại địa phương như: Thanh niên cứu quốc, Tự vệ đỏ, Du kích, Quân báo... với nhiều thành tích xuất sắc, góp phần củng cố tổ chức và xây dựng phong trào cách mạng lớn mạnh, năm 1948, người thanh niên ưu tú Nguyễn Chuyển được vinh dự đứng vào hàng ngũ của Đảng.
Năm 1949, đảng viên trẻ Nguyễn Chuyển tình nguyện lên đường nhập ngũ. Qua 2 cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc, ông đã có mặt trên hàng chục chiến trường, tham gia hàng trăm trận đánh. Đặc biệt, nhiều địa danh, nhiều tuyến lửa ác liệt đã từng ghi dấu chân ông như: Chiến dịch Trung Lào, Hạ Lào, đường 9 Nam Lào, đèo Mang Giang; chiến dịch Tây Nguyên, đường 9 - Khe Sanh; cuộc tổng tiến công và nổi dậy tết Mậu Thân…
Đầu năm 1975, vì lý do sức khỏe, ông được xuất ngũ sau 26 năm gắn bó với nhiều cống hiến, hy sinh cho sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Ghi nhận công lao của ông, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba.
Tiếp bước lý tưởng cách mạng của cha, ông, người con trai của cụ Chuyển là anh Nguyễn Viết Lượng cũng đã lên đường chiến đấu. Năm 1978, anh Lượng đã anh dũng hy sinh trong một trận đánh lớn tại mặt trận Tây Nam của Tổ quốc. Nén nỗi đau thương, mất mát, phát huy phẩm chất một đảng viên cộng sản, người lính Cụ Hồ, đảng viên - cựu chiến binh Nguyễn Chuyển tiếp tục đảm nhận nhiều công việc tại địa phương để góp sức xây dựng quê hương. Dù ở cương vị nào, ông cũng hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Cụ Chuyển tâm sự: “Đã là người đảng viên Đảng Cộng sản, thì trong suốt cả một đời, dù ở đâu hay làm gì, Đảng cũng luôn là lẽ sống, là niềm tin, là ngọn đuốc soi đường. Tuổi trẻ xông pha đã qua, nay già rồi, không còn làm được gì thì mình cố gắng sống vui, sống khoẻ, sống có ích để làm gương cho con cháu”.
Trong xây dựng NTM, xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, cụ Chuyển luôn động viên gia đình, con cháu chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các chương trình, kế hoạch của địa phương, tham gia tích cực vào các phong trào, các công trình, phần việc.
Cụ cũng là người đi đầu trong công tác tuyên truyền, vận động người dân đoàn kết xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu; động viên bà con tự nguyện hiến đất, tài sản, ngày công xây dựng các công trình NTM. Bản thân cụ cùng gia đình đã tự nguyện đi đầu hiến trên 50 m2 đất mặt đường và cổng, tường rào kiên cố để mở rộng đường trục thôn.
Trên 100 tuổi đời, gần 80 tuổi Đảng, đảng viên Nguyễn Chuyển vẫn luôn giữ vững được bản chất của người lính Cụ Hồ, người đảng viên cộng sản, kiên cường trong chiến đấu, gương mẫu trong cuộc sống và trong xây dựng, phát triển quê hương.
Không chỉ gương mẫu đi đầu trong các phong trào, công tác xã hội, đảng viên - cựu chiến binh Nguyễn Chuyển còn là cây cao bóng cả, là điểm tựa tinh thần vững chắc cho gia đình, con cháu học tập, noi theo. Mặc dù tuổi cao, sức yếu, đã được miễn sinh hoạt, nhưng cụ Chuyển luôn có những ý kiến tâm huyết nhằm giúp nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ cũng như đóng góp vào việc hoạch định các chủ trương, góp phần xây dựng tổ dân phố ngày càng phát triển.
